Książka pod redakcją Piotra Zawojskiego stanowi próbę stworzenia interdyscyplinarnej platformy wymiany myśli naukowców, praktyków i humanistów. Kult łączenia praktyki z teorią, czy nauki ze sztuką, charakterystyczny dla postulowanej przez Johna Brockmana trzeciej kultury, staje się tutaj punktem wyjścia i inspiracją. Trzecia kultura wyłoniła się z tezy C.P. Snowa o opozycji kultury naukowców i humanistycznie zorientownych intelektualistów. Jest próbą przezwyciężenia konfliktowej relacji humanistycznego świata sztuki i świata nauki oraz techniki, koncepcją wspólnotowej wymiany myśli, praktyk i eksperymentów.
„Digitalne dotknięcia. Teoria w praktyce/
Praktyka w teorii”, red. Piotr Zawojski.
Make It Funky Production, Szczecin, 193 strony,
w księgarniach od stycznia 2011Bezpośrednim impulsem do napisania „Digitalnych dotknięć” była wymiana doświadczeń i myśli dotyczących działań opartych na kodzie binarnym w ramach drugiej edycji Festiwalu digital_ia.09. Obok klasycznych tekstów znanych teoretyków zajmujących się szeroko rozumianą teorią nowych mediów, jak chociażby prof. Kluszczyńskiego, w antologii możemy znaleźć artykuły m.in. artysty multimedialnego Ksawerego Kaliskiego, czy założyciela Akademia Electronica w Second Life, Sidey Myoo. Tematem spajającym wszystkie rozważania jest kwestia swoiście pojmowanej taktylności(dotykalności) jako zasady, która dokonuje przełomu w relacjach zachodzących między sztuką, nauką i technologiami digitalnymi. Imperatyw dotykania czy interagowania ze sztuką – które polega na wejściu w kontakt fizyczny, ale i uzyskiwaniu łączności poprzez internet, przestrzeń wirtualną czy inne media – generuje nowe pytania o zakres i granicę naukowo-artystycznego eksperymentu.
Teoria w praktyce
W książce można wyróżnić trzy bloki tematyczne. Pierwszy to zbiór tekstów poświęconych ogólnoteoretycznym i historycznym ujęciom rozwoju idei trzeciej kultury jako symbiozy teorii i praktyki (Ryszard W. Kluszczyński). Współpraca rzeźbiarza Jeana Tinquely z inżynierem Klüverem przy „Hommage to New York” postrzegana jest jako symboliczny, a zarazem rzeczywisty początek współpracy artystów z inżynierami (o czym pisze Joanna Walewska), współpracy, która uruchomiła proces traktowania aktywności artystycznej jako aktywności badawczej (Piotr Zawojski). W bloku tym można również odnaleźć teksty poświęcone zagadnieniu sztucznej inteligencji (Maciej Ożóg) oraz poszczególnym pojęciom, takim jak np. „kreacyjność”, która stała się fenomenem społeczeństwa wiedzy (Marcin Składanek).
Praktyka w teorii
Drugi, niezmiernie interesujący blok, wiąże się z kwestią digitalnego świata i teoretycznego ujmowania nowych rodzajów aktywności twórczych z punktu widzenia artystycznej praktyki.
Jakub Łuka, muzyk i kompozytor, przywołując własne działania, odnosi się przede wszystkim do pojęcia samplingu i plądrofonii, czyli różnicy między wykorzystywaniem technologii cyfrowej do obróbki materiału źródłowego a muzycznym found footage.
Roman Bromboszcz – założyciel polipoetyckiego koła aliterackiego – pisze o syntezie poezji fonetycznej, dźwiękowej, konkretnej i cybernetycznej. Jak sam podkreśla, poezja cybernetyczna z założenia ma pomijać aspekt natchnienia, być „technofilska i krytyczna względem technokracji”. Apologia błędu, zakłóceń i transkodowania staje się tu nadrzędną zasadą nowej sztuki poetyckiej.
Znaleźć tu można również tekst Tomasza Misiaka, poruszający zagadnienie programowania muzyki w komputerze (muzyki komputacyjnej) w kontekście tworzenia open source’owej medialnej architektury internetu oraz kwestię dźwięków usterkowych, opartych na działaniach wirusów komputerowych w systemach informatycznych.
Edukacja
Ostatni blok tematyczny dotyczy kwestii związków między rozwojem nowych technologii digitalnych a edukacją. To bardzo aktualne. W jaki sposób uczyć nowych mediów? Jak wykorzystać potencjał technologiczny w ćwiczeniu wyobraźni i budowaniu wiedzy, zwłaszcza gdy ci, którzy poddani są procesom edukacji, w przeciwieństwie do zdezorientowanej często kadry dydaktycznej, znają świat wirtualny jak własną kieszeń? O nowym typie nauczania, alternatywnym i modyfikującym system relacji uczeń-nauczyciel, o rozmywaniu się granic autorytetu jako siedliska władzy, piszą m.in. Katarzyna Janicka oraz Ksawery Kaliski.
Medium is not the message
Zmiany, które dokonują się za sprawą technologii digitalnych, nie tylko wpływają na kształt relacji społecznych, ale również unieważniają stare komunały dotyczące samej istoty mediów. Dziś to komputer jest narzędziem kreacji, a internet stanowi jedynie pewne medium dystrybucyjne. W dobie rozwoju trzeciej kultury, nawet tak mocno już wrośnięte w rzeczywistość teoretyczną powiedzenie McLuhana „medium is the message”, podlega redefinicji: „środek nie jest przekazem, stają się nimi raczej poszczególne narzędzia…” (Kim Cascone).
Ten artykuł jest dostępny w wersji angielskiej na Biweekly.pl.
